Praznici i spomendani na dan 28. novembar/studeni
– Dan nezavisnosti Albanije.
Događaji na dan 28. novembar/studeni
1443. – Iskoristivši lažno pismo sultana Murata II, Skenderbeg je postao gospodar Kroje.
1520. – Portugalski moreplovac Ferdinand Magellan uplovio u Pacifik, prošavši iz Atlantskog okeana kroz moreuz koji sada nosi njegovo ime.
1821. – Panama proglasila nezavisnost od Španije i pridružila se Kolumbiji.
1830. – U Beogradu na Tašmajdanu u prisustvu kneza Miloša i beogradskog paše svečano je pročitan hatišerif turskog sultana Mahmuda II o autonomiji Srbije. Turci su nakon toga prodali svoja imanja Srbima i napustili Beograd.
1830. – Vladika Petar II Petrović Njegoš je lišio titule guvernadura Vukolaja Radonjića.
1905. – Irski nacionalista Arthur Griffith osnovao u Dablinu partiju “Sinn Féin”, čiji je glavni zadatak bila borba za osamostaljenje Irske od Velike Britanije.
1908. – Eksplozija u rudniku uglja u Marianna, Pennsylvania odnijela 154 žrtava.
1912. – Albanija proglasila neovisnost od Osmanskog Carstva.
1919. – Nancy Astor je kao prva žena izabrana u britanski parlament.
1920. – U Kraljevini SHS održani su prvi izbori za Ustavotvornu skupštinu. Najviše glasova dobili su demokrate osvojivši 92 od 419 mandata i radikali sa 91 mandatom, a iznenađenje su priredili komunisti sa 50 poslaničkih mesta. Žene, vojnici i oficiri, kao i pripadnici nacionalnih manjina, nisu imali pravo glasa.
1941. – Crvena armija u Drugom svjetskom ratu izbacila njemačke trupe iz Rostova.
1942. – U požaru koji je uništio noćni klub “Cocoanut Grove” u američkom gradu Boston poginulo 491 osoba.
1943. – U Teheranu su u Drugom svjetskom ratu, na prvom zajedničkom sastanku, sovjetski lider Josif Staljin, predsjednik SAD Franklin D. Roosevelt i britanski premijer Winston Churchill razmatrali otvaranje drugog fronta u Evropi, operacije na istočnom frontu, poslijeratno uređenje Evrope i pitanje Jugoslavije. Dogovoreno je da se Jugoslavija obnovi “u potpunom teritorijalnom integritetu i nezavisnosti, s tim što će pitanje njenih zapadnih granica biti riješeno poslije rata”.
1950. – U Beogradu je osnovan Muzej pozorišne umjetnosti Srbije.
1954. – Ernestu Hemingwayu dodijeljena Nobelova nagrada za književnost.
1960. – Mauritanija dobila nezavisnost do Francuske.
1962. – Grupa ustaških terorista napala Predstavništvo FNRJ u Bad Godesbergu, u blizini Bona, koji je tada bio glavni grad Zapadne Nemačke. Ovom prilikom ranjeno je dvoje službenika ambasade – Momčilo Popović i Stana Dovgan. Momčilo Popović, preminuo je 13 dana kasnije u bolnici u Bonu, a potom je proglašen za narodnog heroja Jugoslavije.
1964. – U Hannoveru osnovana “Nacionaldemokratska stranka Njemačke” (NPD).
1971. – Pripadnici palestinske terorističke organizacije “Crni septembar” ubili su jordanskog premijera Vasfi Tela u Kairu, gde je doputovao radi učešća na Arapskoj konferenciji.
1975. – Fretilin (Revolucionarni front za nezavisnost Istočnog Timora) proglasio je nezavisnost od Indonezije i osnivanje Demokratske republike Istočni Timor.
1979. – Novozelandski avion “DC-10” udario u planinu Erebus na Antarktiku, što nije preživio niko od 257 putnika i članova posade.
1986. – Održana zvanična proslava otvorenja visočke dvorane utakmicom između RK Bosna (Visoko) i RK Borac (Banja Luka).
1987. – Prilikom pada južnoafričkog aviona “Boing 747” u Indijski okean blizu Mauricijusa poginulo je svih 160 putnika i članova posade.
1989. – Indijski premijer Radživ Gandi dao ostavku poslije poraza na izborima.
1993. – Masakr na Drveniji kada su srpske snage ubile sedam, a ranile četiri građana Sarajeva.
1994. – Norvežani na referendumu odbili da se priključe Evropskoj uniji.
1996. – General Ratko Mladić, protiv koga je Međunarodni sud za ratne zločine podigao optužnicu 25. jula 1995, formalno je smjenjen s mjesta komandanta Glavnog štaba Vojske Republike Srpske. Mladić je na tom mjestu bio od 12. maja 1992.
2000. – Ukrajinski političar Oleksander Moroz javno je optužio predsjednika Leonida Kučmu za sudjelovanje u ubistvu novinara Georgija Gongadzea.
2000. – Holandski parlament je odobrio zakon kojim se dopušta eutanazija i samoubistvo uz pomoć lekara. Time je Holandija postala prva zemlja koja je legalizovala takvu praksu.
2002. – 200-milioniti turista posjetio Ajfelov toranj.
2004. – U eksploziji gasa u rudniku uglja Chenjiashan na sjeveru Kine život je izgubilo 166 rudara.
2005. – Izraelski mediji saopštile glavne tačke državnog plana izraelske političke partije Kadima.
2008. – Pokrenuta RTS Digital, prva srpska isključivo digitalna televizija.
Rođeni na dan 28. novembar/studeni
1118. – Rođen Manojlo I Komnin (grč. Μανουήλ Α΄ Κομνηνός), vizantijski car.
1489. – Rođena Margareta Tudor, škotska kraljica.
1632. – Rođen Jean-Baptiste Lully, italijansko-francuski kompozitor.
1757. – Rođen William Blake, engleski književnik, slikar i grafičar.
1811. – Rođen Maksimilijan II, bavarski kralj.
1820. – Rođen Fridrih Engels (njem. Friedrich Engels), njemački sociolog, filozof i revolucionar. Engels je sa Karlom Marksom napisao Komunistički manifest. Nakon Marksove smrti, Engels je uređivao drugu i treću knjigu Kapitala.
1829. – Rođen Anton Rubinstein, ruski muzičar.
1852. – Rođen Nikola Mašić, hrvatski slikar.
1857. – Rođen Alfons XII., španjolski kralj.
1865. – Rođen Džejms Brendan Konoli (engl. James Brendan Connolly), američki student i atletičar, prvi olimpijski pobjednik Igara modernog doba.
1880. – Rođen Aleksander Blok, ruski pjesnik.
1881. – Rođen Štefan Cvajg (njem. Stefan Zweig), austrijski pisac, dramaturg, novinar i biograf.
1907. – Rođen Alberto Moravija (ital. Alberto Moravia), italijanski književnik.
1908. – Rođen Klod Levi-Straus (franc. Claude Lévi-Strauss), francuski etnolog i antropolog.
1909. – Rođen Aleksandar Ranković, nekadašnji potpredsednik SFRJ, šef službe Državne bezbednosti i član najvišeg državnog i partijskog rukovodstva. Ranković je do Brionskog plenuma (1. jula 1966.) kada je smenjen sa svih funkcija, bio jedan od najbliskijih saradnika Josipa Broza Tita.
1923. – Rođena Gloria Grahame, američka glumica.
1942. – Rođen Manolo Blahnik, španski modni designer za cipele.
1950. – Rođen Edvard Alen „Ed“ Haris (engl. Edward Allen “Ed” Harris), američki glumac.
1967. – Rođena Ana Nikol Smit (engl. Anna Nicole Smith), američka manekenka i glumica.
1977. – Rođen Fabio Groso (ital. Fabio Grosso), italijanski fudbalski reprezentativac i trener.
1982. – Rođen Leandro Barbosa (port. Leandro Barbosa), brazilski košarkaš.
1984. – Rođen Endru Bogut (engl. Andrew Bogut), australijski košarkaš.
1988. – Rođen Adrijan Rodrigez Moja (kat. Adrián Rodríguez Moya), španski glumac i pjevač (Santa Husta Klan).
1992. – Rođen Adam Hiks (engl. Adam Hicks), američki glumac.
Umrli na dan 28. novembar/studeni
1572. – Umro Agnolo Bronzino, italijanski slikar.
1680. – Umro Gian Lorenzo Bernini, talijanski kipar, graditelj i slikar.
1694. – Umro Macuo Bašo, japanski pjesnik.
1870. – Umro Frederik Bazij, francuski slikar.
1887. – Umro Gustav Fechner, njemački fizičar, filozof, psiholog i književnik.
1916. – Umro Nikola Spasić, srpski veletrgovac, dobrotvor i veliki zadužbinar.
1939. – Umro Džejms Nejsmit (engl. James Naismith), kanadsko-američki izumitelj košarke.
1945. – Umro Dvajt Dejvis, američki teniser i političar.
1949. – Umro Emilij Laszowski, hrvatski povjesničar i arhivist.
1952. – Umrla Jelena Petrović Njegoš ili Jelena Savojska, crnogorska princeza i poslednja kraljica Italije.
1954. – Umro Enrico Fermi, talijanski fizičar.
1967. – Umrla Wilhelmina I, holandska kraljica.
1968. – Umrla Enid Blyton, britanska književnica.
1988. – Umro Dragutin Dobričanin, pozorišni, filmski i TV glumac.
1992. – Poginuo Adil Bešić, bosanskohercegovački oficir i pripadnik Armije Republike Bosne i Hercegovine.
2010. – Umro Lesli Nilsen (engl. Leslie Nielsen), kanadsko-američki komičar i glumac.
2011. – Umro Ante Marković, posljednji premijer SFRJ.
2012. – Umro Dragutin Haramija, hrvatski političar.
2013. – Umro Mitja Ribičič, slovenski političar i bivši premijer SFRJ.
2014. – Umro Radomir Vukčević, hrvatski fudbalski golman.
Sveci pravoslavne crkve na dan 28. novembar/studeni
– Sveti mučenik Gurije, Samon i Aviv.
– Sveti mučenici Elpidije, Markel i Evstohije.
– Praznik ikone svete Bogorodice „Kupjaticke”.
– Sveti mučenik Dimitrije.
– Sveti prepodobni Kintion, episkop.
– Sveti prepodobnomučenik Zaharija.
– Sveti mučenici Evpsihije, Nearh i Karterije.
n24.ba
